Plenair openingsprogramma
Het plenair openingsprogramma vindt plaats in de Grote Zaal van de Philharmonie. Het openingsprogramma kunt u ook online volgen.
- Welkom door Brecht van Hulten en deltacommissaris Peter Glas
- Speech van de minister van Infrastructuur en Waterstaat
- Bestuurders aan het woord over de verbinding tussen de wateropgaven en de andere grote opgaven in het ruimtelijke domein
- Première van de nieuwe Deltafilm
- Keynote Sandra Phlippen
- Uitreiking van Het Zonnetje
- Hoogleraar Lotte Jensen over ‘Wij en het water’
Sprekersoverzicht
Deltacommissaris
Peter Glas is sinds 1 januari 2019 deltacommissaris en gastheer van het jaarlijkse Deltacongres. Daarvoor was hij voorzitter van de Unie van Waterschappen en watergraaf van het waterschap De Dommel.
De onafhankelijke regeringscommissaris heeft een bijzondere rol in Nederland, vastgelegd in de wet. Hij heeft van het kabinet de opdracht gekregen jaarlijks een nationaal Deltaprogramma op te stellen. Elk jaar doet hij in het Deltaporgramma voorstellen voor maatregelen voor de waterveiligheid, zoetwaterbeschikbaarheid en de klimaatbestendige inrichting van Nederland in 2050 en daarna. Naast het bewaken van de voortgang zorgt Glas voor de verbinding tussen Rijk, provincies, waterschappen en gemeenten. Hij betrekt maatschappelijke organisaties, kennisinstituten en het bedrijfsleven en zorgt voor de samenhang tussen de verschillende onderdelen van het Deltaprogramma. Ook geeft de deltacommissaris gevraagd en ongevraagd adviezen aan het kabinet.
Peter Glas kijkt als deltacommissaris breder dan alleen de maatregelen binnen het Deltaprogramma. Met de keuzes van het nieuwe kabinet voor woningbouw, landbouw, energie en natuur en bijbehorende maatregelen, wordt de ruimtelijke inrichting van Nederland voor de komende decennia vormgegeven. De deltacommissaris vindt het belangrijk dat daarbij elke schop in de grond klimaatbestendig is. “De noodzaak om ons aan te passen aan de gevolgen van klimaatverandering wordt steeds groter. Niet alles kan meer overal zoals we het gewend waren. Er liggen ook grote kansen om ons land en onze delta voor de lange termijn klimaatbestendig in te richten door het bodem- en watersysteem sturend te laten zijn in de ruimtelijke ordening.”
Minister van Infrastructuur en Waterstaat
Mark Harbers is minister van Infrastructuur en Waterstaat. Harbers was voor zijn partij VVD eerder Kamerlid en staatssecretaris van Veiligheid en Justitie. De in Rotterdam woonachtige minister heeft er nooit een geheim van gemaakt een passie te hebben voor alles wat rijdt, vaart en vliegt. “Verkeer, bescherming tegen water en zorg voor schoon water zijn zaken die iedere Nederland elke dag aangaan en waar ik me graag voor inzet. Ik maak me ook sterk om water serieus te nemen in de ruimtelijke ordening. Water en bodem moeten altijd sturend zijn.”
Dijkgraaf Hoogheemraadschap Rijnland en voorzitter Unie van Waterschappen
Rogier van der Sande is dijkgraaf van het hoogheemraadschap van Rijnland en voorzitter van de Unie van Waterschappen. Hij is verheugd de Deltacommunity te ontvangen in het gebied van Rijnland, een gebied met een rijke geschiedenis in waterbeheer. Bij het oudste waterschap van Nederland wil hij op het Deltacongres het gesprek voeren over de toekomst. Hoe zorgen we ervoor dat we dit land goed doorgeven aan toekomstige generaties en ingrijpende keuzes niet aan hen doorschuiven? Rogier: “De waterschappen faciliteren wonen onder zeeniveau al vier eeuwen lang. We moeten nu meer dan ooit zorgen dat water en bodem daadwerkelijk sturend zijn bij de ruimtelijke herinrichting van ons land, zodat ook de generaties na ons hier goed kunnen leven. Een zelfbewuste waterbeheerder zegt niet: water, en dan niets. Nee, die geeft duidelijk het belang van water en bodem aan.”
Directeur-generaal Rijkswaterstaat
Michèle Blom is sinds 2017 directeur-generaal (DG) van Rijkswaterstaat (RWS). Als uitvoeringsorganisatie van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat (IenW) beheert en ontwikkelt Rijkswaterstaat de rijkswegen, -vaarwegen en –wateren. Als DG RWS is Michèle Blom portefeuillehouder (systeemverantwoordelijke) voor de crisisbeheersing van alle beleidsterreinen van het ministerie. Bij hoogwatercrises zit zij de Departementale Coördinatiegroep Hoogwater voor en bij droogte het Management Team Watertekorten. Ook vertegenwoordigt Michèle het ministerie in de Interdepartementale Commissie Crisisbeheersing en is zij voorzitter van de landelijke Stuurgroep Management Watercrisis en Overstromingen.
Hoogleraar Nederlandse literatuur- en cultuurgeschiedenis
Lotte Jensen is hoogleraar Nederlandse literatuur- en cultuurgeschiedenis aan de Radboud Universiteit Nijmegen. Ze doet onderzoek naar de verwerking van rampen in Nederland door de eeuwen heen. Haar nieuwe boek, ‘Wij en het water. Een Nederlandse geschiedenis’, vertelt het verhaal van Hollandse leeuwen, drijvende wiegjes, inzamelingsacties en solidariteit. Vele malen wisten de Nederlanders de waterwolf te temmen, maar minstens zo vaak kregen ze te maken met verwoestende overstromingen. Denk aan de Sint-Elisabethsvloed van 1421 of de watersnoodramp van 1953. In de culturele verbeelding van dit soort catastrofale gebeurtenissen gaan kwetsbaarheid en trots hand in hand: in foto’s, verhalen en monumenten benadrukken schrijvers en kunstenaars zowel de rampzalige gevolgen als de veerkracht van gemeenschappen. Lotte Jensen laat ook zien hoe het verleden nieuwe relevantie krijgt. Nu de zeespiegelstijging een steeds grotere dreiging vormt, is het onderkennen van onze kwetsbaarheid belangrijker dan ooit.
DG Regieorganisatie Realisatie Transitie Landelijk Gebied
Johan Osinga is DG Regieorganisatie Realisatie Transitie Landelijk Gebied (DG RTLG). Dit is onderdeel van het ministerie LNV maar heeft provincies, waterschappen, gemeenten en de ministeries IenW en BZK ook als opdrachtgevers. De komende jaren komt er veel af op het landelijk gebied en zijn er veel aanpassingen noodzakelijk om te voldoen aan de opgaven op het gebied van biodiversiteit, Waterkwaliteit en -kwantiteit, het terugdringen van of zelfs binden van emissies van landbouw en landgebruik maar ook de opgaven als gevolg van klimaatverandering. Terwijl dat zelfde landelijk gebied ook plaats moet blijven bieden voor een vitale en duurzame landbouw met een toekomstbestendig verdienmodel en een leefbaar platteland. Water en bodem zijn daarbij belangrijke bepalende sturende principes. Momenteel wordt het beleid daarvoor geformuleerd in het Nationaal Programma Landelijk Gebied. Het formuleren van dat beleid is één, het daadwerkelijk op tempo met draagvlak uitwerken en uitvoeren is twee. Johan: Onder het motto “beter goed gejat, dan slecht verzonnen” laten we ons daarbij sterk inspireren door de Ruimte voor de Rivier-aanpak. Waarbij met duidelijke doelen aan de voorkant, in een duidelijk besluitvormingsproces, een aantal stappen per gebied plannen zijn ontwikkeld, uitgewerkt en daadwerkelijk gerealiseerd. Als het ons lukt met diezelfde doeltreffendheid en voortvarendheid de komende jaren te werken aan het landelijk gebied staan we er in 2030 heel anders voor.
Hoofdeconoom bij het Economisch Bureau van ABN AMRO
Sandra is naast haar werk bij ABN AMRO ook verbonden aan de Erasmus School of Economics als assistent professor. Sandra is actief in het publieke domein door regelmatig te schrijven voor kranten en te gast te zijn bij Nederlandse en internationale televisie- en radio-uitzendingen.
Van september 2016 tot maart 2018 was zij economieredacteur bij het Algemeen Dagblad. Daarvoor was ze hoofdredacteur van ESB, het tweewekelijkse tijdschrift voor economie en statistiek in Nederland. Sandra was ook bestuurslid van het Genootschap van Hoofdredacteuren en bestuurslid van het Koninklijk Economisch Genootschap. Sandra Phlippen is afgestudeerd aan de Erasmus Universiteit Rotterdam en promoveerde in 2008.
Joost is boerenzoon en bedrijfsopvolger, maar heeft een achtergrond in het Amsterdamse bedrijfsleven. Sinds 2020 werkt hij samen met zijn ouders en het team aan de transitie van Boerderij de Eenzaamheid. ‘De Eenzaamheid’ is een bijzonder bedrijf wat betreft ligging (alleen per boot bereikbaar) en historie (al 150 jaar een familiebedrijf). Joost wil er samen met zijn ouders voor gaan zorgen dat dit familiebedrijf de regeneratieve boerderij van de toekomst wordt. Met het bodem- en watersysteem als basis en koeien en kaas als kern van de bedrijfsvoering.
Wethouder gemeente Heemskerk (Wonen, Klimaat en Ruimtelijke ordening)
Ani Zalinyan (29) is wethouder van de gemeente Heemskerk en heeft onder andere de thema’s Wonen, Klimaat en Ruimtelijke ordening in haar portefeuille. Daarnaast is zij lid van de commissie Ruimte, Wonen en Mobiliteit van de VNG waar zij zich bezig houdt met ruimtelijke adaptatie. Daarvoor werkte zij als wetgevingsjurist bij het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat. Ani begon haar politieke carrière bij de fractie van GroenLinks in de gemeente Haarlemmermeer, waarvoor zij in de gemeenteraad heeft gezeten.
“Als gemeente hebben we de opgave om Heemskerk klimaatbestendiger te maken, zodat we voorbereid zijn op extreme weersomstandigheden. Zo heeft Heemskerk in 2014 en 2021 te maken gehad met clusterbuien over de bebouwde kom en omgeving. Bij de clusterbui van 2014 viel in twee dagen net zoveel water als normaal in twee weken. Dit zorgde voor wateroverlast bij woningen en ook een parkeergarage van een flat en een souterrain kwamen onder water te staan. Het watersysteem voldeed aan de gestelde eisen maar tegen dit soort uitzonderlijke buien was het niet bestand. Heel natte en heel droge perioden zullen steeds vaker voorkomen. Daarom willen we als gemeente het watersysteem robuuster maken. We hebben een nieuwe sloot, vier nieuwe stuwen en een bredere spoorsloot aangelegd samen met het Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier (HHNK). Maar we proberen onze ruimte steeds beter voor te bereiden op de gevolgen van klimaatverandering. Het vasthouden van water staat centraal. Op verschillende punten zijn we als Heemskerk zelfs koploper. Zo hebben we het concept van de waterbergende weg in de praktijk verder doorontwikkeld. En op dit moment zijn we bezig met een heel bijzondere manier van waterberging: de Heemskerkse Watertuinen. Hier combineren we waterberging aan de rand van het duingebied met recreatie en versterking van de biodiversiteit.”
De gemeente Heemskerk ligt in Noord-Holland, in de regio IJmond, en telt bijna 40.000 inwoners.
Dagvoorzitter
Brecht van Hulten is journaliste en presentatrice met een flinke staat van dienst, zowel voor als achter de schermen. Ze begon op diverse journalistieke tv- en radioredacties, presenteerde het Jeugdjournaal, schoof op naar NOS Journaal en Actueel. Na een verblijf in het buitenland was ze 9 jaar lang het gezicht van consumentenprogramma Kassa. Momenteel is ze zelfstandig ondernemer en geeft ze parttime les aan studenten Journalistiek. De laatste jaren heeft ze zich vooral vastgebeten op de thema's klimaat, de energietransitie en waterbeheer. Vorig jaar presenteerde ze ook het Deltacongres in het MECC Maastricht en in de voorbije jaren de Waterschapsdag, de Dijkwerkersdag en de Klimaattop Noord Nederland. Brecht: “Nederland is ‘waterland’ bij uitstek. Klimaatverandering gaat de hele wereld aan, en het is goed om te zien hoe de honderden jaren ervaring met waterbeheer in Nederland kunnen bijdragen aan toekomstbestendig waterbeleid. Maar ook hier moet er nog veel gebeuren en we hebben geen dag te verliezen. Gelukkig zijn we in de meest deskundige handen.”