De toekomst aan tafel
Het is belangrijk dat de beleidsmakers in de waterwereld oog hebben voor de toekomstige generaties bij de stappen die nu worden gezet. De keuzes die nu op de tekentafels worden gemaakt, zullen nog generaties lang doorwerken. Het is belangrijk dat afwenteling op die generaties wordt voorkomen. Om de belangen van toekomstige generaties zo goed mogelijk te betrekken komt er een speciale aanpak waarbij de toekomst actief wordt betrokken bij de keuzes van vandaag.
Het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat, Rijkswaterstaat en het Nationaal Deltaprogramma hebben in de persoon van Mare de Wit (28) in februari een kwartiermaker aangesteld om de jongeren van vandaag en de inwoners van morgen beter te betrekken bij beleids- en besluitvorming op het gebied van water en klimaatadaptatie. Tijdens het Nationaal Deltacongres heeft Mare de Wit haar rapport met aanbevelingen aangeboden aan deltacommissaris Co Verdaas, directeur-generaal Jaap Slootmaker van het ministerie en plaatsvervangend directeur-generaal van Rijkswaterstaat Patricia Zorko. Het rapport ‘De toekomst aan tafel’ bevat bouwstenen om de toekomst beter te betrekken bij de beleidsvorming.
Mare de Wit: “Als inhoudelijk betrokken adviseur ben ik me steeds bewuster geworden van de immense verantwoordelijkheid die op de schouders van de beleidsmakers van nu rust. De toekomst van Nederland ligt op de tekentafel. En dan is het wel vreemd dat degenen die het langst de gevolgen van onze keuzes zullen ervaren, zelf niet aan tafel zitten. Dat kan anders.”
Mare de Wit wil een inspirerende en praktische aanpak bieden om de toekomst echt aan tafel te krijgen. “Het draait om actie: geen woorden maar daden. Het resultaat is een methode waarmee beleidsmakers én beslissers op een motiverende manier de drie belangrijkste stappen kunnen doorlopen: betrekken, borgen en benutten. En zo zichtbaar resultaat boeken. Bij elke stap hoort een concreet instrument als hulpmiddel. Dit geeft houvast en zorgt voor de navolgbaarheid die op dit thema zo belangrijk is.”
Het voorstel van Mare de Wit is om iedereen op verschillende niveaus binnen de diverse organisaties enthousiast te maken en een gevoel van eigenaarschap te creëren. Dit kan door op de werkvloer mensen te koppelen aan het thema en ze als Toekomst-Trainers in te zetten. Mare de Wit: “Er gebeurt heel veel moois op dit thema, laten we dat in onze sector beter gebruiken. De Toekomst-Trainers zien erop toe dat we niet alleen praten over de toekomst, maar er ook echt actief mee én aan werken. Met hun energie en enthousiasme maken ze het werken aan de toekomst tastbaar en inspirerend, mede door de inzet van bewezen methodieken. En gezamenlijk vertalen we naar acties hier en nu: doen we het juiste voor nu en later, en zo niet, wat moet er veranderen? De Toekomst-Trainers krijgen ondersteuning van de Toekomst-Ambassadeur die de komende jaren als aanjager wordt aangesteld voor de gewenste cultuurverandering. Mare: “Met één voet stevig in de praktijk en de andere in de maatschappij en wetenschap, haalt de Toekomst-Ambassadeur waardevolle ideeën op, verrijkt ze en integreert ze in het proces.”
Wat Mare de Wit betreft worden er nu snel stappen gezet om de aanbevelingen in de praktijk te gaan brengen. “Deze aanpak staat nu op papier. Hoe het in de praktijk uitwerkt, kunnen we alleen ondervinden als we het durven uit te proberen. En daarvoor zijn wij allemaal aan zet. Als we allemaal investeren in ons lange termijn denkvermogen doen krijgt de toekomst vanzelf een vaste plek aan onze vergadertafel en kunnen we gezamenlijk het juiste doen voor de inwoners van morgen.”
Patricia Zorko plaatsvervangend DG Rijkswaterstaat is positief. “Keuzes die wij vandaag maken, zullen nog generaties lang doorwerken. Ruimte bieden aan nieuwe perspectieven – ook die van jongeren - in de besluitvorming is dan ook een gedachtegoed dat wij graag omarmen. Dit rapport geeft ons concrete handvatten hoe we zowel de huidige als de toekomstige generatie beter kunnen betrekken.”
Deltacommissaris Co Verdaas: “We zijn heel blij met het rapport van Mare. Ik hoop dat we hiermee samen een beweging op gang brengen, zodat we de belangen van toekomstige generaties aan de voorkant van beleidsontwikkeling goed in beeld hebben en kunnen meewegen. Op weg naar een klimaat-vitaal Nederland hebben we draagvlak en verbinding met de samenleving nodig. Dat vraagt om een uitnodigend verhaal, waarbij mensen kunnen aansluiten en waaraan ze zelf kunnen bijdragen. Dat verhaal schrijven we met elkaar. Ook met de generaties die we nog niet kennen. “
Directeur-generaal water en bodem Jaap Slootmaker: “Langetermijndenken zit in het DNA van de watersector en watervraagstukken worden steeds belangrijker voor de toekomst van Nederland. Water kruipt steeds meer het land op en is een wezenlijk onderdeel van de ruimtelijke ordening die ook gaat over woningbouw, economie, infrastructuur. Daarom is het goed dat de verkenning Toekomst aan Tafel verbinding maakt met de ruimtelijke inrichting van ons land. Met deze methodiek kunnen we ook partijen buiten de watersector inspireren om de lange termijn voor ogen te houden en een toekomst vast perspectief te hanteren. Waarbij toekomstige generaties nu al meetellen in de te nemen besluiten.”