Monitor RIONED: gemeentelijk waterbeheer onder druk
Het gemeentelijk waterbeheer in Nederland staat onder druk. Klimaatverandering met toenemende extreme regenbuien en lange droge perioden zorgt voor grote uitdagingen voor de riolering en de waterzuivering. Daarnaast is er een groot personeelstekort en nemen de kosten voor het beheer van de riolering toe.
Dat staat in de Monitor gemeentelijke watertaken 2024 van Stichting RIONED die op 6 februari is aangeboden aan deltacommissaris Co Verdaas. RIONED is het kenniscentrum van gemeenten voor de afvoer en omgang met afvalwater, hemelwater en grondwater in steden en dorpen. Met de Monitor gemeentelijke watertaken 2024 geeft de Stichting een actueel inzicht in de toestand van het waterbeheer in de bebouwde omgeving en de inspanningen van gemeenten om afvalwater snel en hygiënisch te verwerken, wateroverlast te beperken en steden en dorpen beter bestand te maken tegen weerextremen.
“De riolering in Nederland werkt nog goed, maar de druk op systemen en mensen neemt toe, zegt Hilde Niezen, directeur van Stichting RIONED. “Extreme weersomstandigheden, zoals hevige regenval en langdurige droogte, vragen om grootschalige aanpassingen. Als klimaatverandering doorzet, is niet alles meer maakbaar en oplosbaar. Naast de inspanningen van gemeenten is ook de betrokkenheid van burgers en bedrijven essentieel. Initiatieven waarmee we anders met hemelwater om willen gaan, zoals tegels vervangen door groen of verdiepte tuinen ontlasten rioleringen en dragen bij aan een klimaatrobuuste leefomgeving.”
Volgens RIONED hebben gemeenten een tekort aan goed opgeleide medewerkers en geld. Niezen: “Stedelijk waterbeheer kampt met een onderbezetting van bijna 25 procent, terwijl de taken door klimaatverandering breder worden. Dat leidt tot vertragingen in onderhoud, renovaties en de vervanging van oude riolen. Het tempo van vervangingen moet flink omhoog, anders worden de hemelwater- en vuilwatersystemen kwetsbaarder voor storingen, verstoppingen en lekkages, met alle gevolgen van dien voor onze leefomgeving en gezondheid.” Tegelijkertijd stijgen de kosten voor het beheer van nieuwe voorzieningen en verouderde systemen, constateert RIONED. “Het vernieuwen van rioleringen, waarvan ongeveer de helft ouder is dan 35 jaar, vraagt de komende jaren om een tempoversnelling.”
Deltacommissaris Co Verdaas onderstreepte in een reactie het belang van de inspanningen van de gemeenten om de gevolgen van klimaatverandering op te vangen. “Alle scenario’s wijzen uit dat we vaker te maken gaan krijgen met fikse regenbuien en langdurige droge perioden. Dit vraagt het nodige van de gemeenten. Ik zie dat veel gemeenten er aandacht voor hebben en ook volop bezig zijn met aanpassingen om de omgeving klimaat-adaptief in te richten. De monitor bevestigt eens te meer dat dit in een tijd van schaarste aan personeel en geld een enorme uitdaging is.”