Toespraak deltacommissaris Wim Kuijken tijdens de bestuurlijke netwerkdag over het deltaprogramma 2010
Dames en heren,
Dit is mijn eerste officiële dag in functie als deltacommissaris.
Vanochtend heb ik een krans gelegd bij het Nationaal Monument Watersnoodramp
1953.
Vanmiddag praat ik met u over het hoe en wat van het deltaprogramma en de
deltacommissaris.
Naast de 4 D’s (Deltaprogramma/Deltawet/deltacommissaris/Deltafonds) kom ik met
een vijfde D: deltabeslissingen. Daarover straks.
Eerst: veel dank aan DG Water Annemieke Nijhof, voor bergen werk na advies
Veerman. En ook veel dank aan staatssecretaris Huizinga die vaart heeft gezet
achter Veerman/Deltawet/aanstelling deltacommissaris. Ere wie ere toekomt. Ik ga
hen nu veel werk uit handen nemen, samen met u.
Het deltaprogramma – deltacommissaris
Mijn opdracht is drieledig:
- Huidige bescherming tegen water op orde brengen;
- Veiligheidsnormen herzien; het geïnvesteerd vermogen en aantal mensen achter
de dijk is groter dan in de jaren 60 van de vorige eeuw.
- Een antwoord geven op stijgend water en een dalende bodem.
Dat vergt fysieke ingrepen, we staan voor een enorme opgave.
De staatssecretaris van Verkeer en Waterstaat is coördinerend bewindspersoon. De
ministers van VROM, LNV en staatssecretaris voor Water én regionale besturen
zijn nauw betrokken.
Het deltaprogramma is een nationaal programma; het is van ons samen.
Positie deltacommissaris
De positie van de deltacommissaris is verankerd in de Deltawet die vandaag naar
de Tweede Kamer gaat. Met ingang van vandaag tijdelijk bij Instellingsbesluit.
De deltacommissaris is een regeringscommissaris met een centrale positie in het
bestuurlijk veld. De Deltawet voorziet er ook in dat er een Deltafonds komt. Een
uniek fonds! Eerst is het gevuld met de huidige waterbudgetten, vanaf 2020 is er
een vaste voeding van 1 miljard per jaar.
Dit jaar verschijnt op Prinsjesdag het eerste deltaprogramma. Met de goedkeuring van de Kamer is de reikwijdte van het programma voor een jaar bepaald. En dat is ook mijn mandaat voor de uitvoering. De deltacommissaris staat midden in de driehoek van ministeries, regionale overheden, samenleving en politiek en heeft rechtstreeks toegang tot alle betrokken partners. En ook cruciaal: de deltacommissaris heeft toegang tot de benodigde informatie.
De positie van de deltacommissaris is bepaald in de wet. En met overtuigingskracht en ambitie zullen we presteren binnen het deltaprogramma. Maar nog veel belangrijker is de manier van werken: ik wil iedereen erbij betrekken, ruimte bieden voor verbinding tussen de partijen en ruimte voor vernieuwende ideeën. Plat slaan waar mogelijk; knopen opzoeken waar nodig.
Organisatie deltaprogramma
Het deltaprogramma is van ons allemaal!
De opgave is complex, het aantal spelers omvangrijk.
Rijk (drie verantwoordelijke bewindspersonen van VenW/VROM/LNV) en regio zijn de
opdrachtgevers. Er zijn negen deelprogramma’s, waarvan drie generiek en zes
gebiedsgericht.
We werken met breed samengestelde programmaorganisaties. Er is een centrale
rol voor de programmadirecteuren, als het ware als verlengde van de
deltacommissaris. Er komen stuurgroepen (regionaal en nationaal/regionaal) om
rijk en regio te verbinden en deelprogramma’s te sturen.
Er komt bestuurlijk overleg over deelprogramma’s (in de regio, Nationaal
Wateroverleg en bestuurlijk overleg Ruimte). De voorstellen komen samen in het
Nationaal Bestuurlijk Overleg (bespreking Deltaprogramma). Daar zitten alle
negen deelprojecten aan tafel. Dat geeft overzicht en onderlinge betrokkenheid.
Daar komen ook de nationale Deltabeslissingen terug. Die zijn
structurerend, bepalend, politiek, een voorwaarde voor het deltaprogramma.
De volgende stap is de ministeriële stuurgroep en Ministerraad. Daarnaast
worden regionaal beslissingen genomen. Uiteraard heeft de Tweede Kamer het
laatste woord. In alle lagen geldt maatschappelijke participatie.
Voor iedereen, in alle lagen en fases geldt één gezamenlijk doel: samenhang en
voortgang in het deltaprogramma, zodat NL veilig blijft en zoetwater is
gegarandeerd.
Nogmaals, een heldere structuur geeft duidelijkheid, maar het gaat om de “software”. Daarbij hoort dat we buiten naar binnen halen. Ik wil graag advies van toppers uit de wereld van wetenschap&kennis, bestuur&beleid en uitvoering&innovatie. Ik wil spraak en tegenspraak op gang brengen. Me laten verrassen. En ik ga verbindingen leggen met organisaties als Adviescommissie Water, Raad voor Leefomgeving en Infrastructuur in oprichting en de stuurgroep Deltatechnologie.
Vertrekpunten en werkwijze
De doelen spreken aan: daadkrachtig en integraal waterveiligheid en
zoetwatervoorziening voor de langere termijn op orde brengen. De huidige
programma’s, denk aan het Hoogwaterbeschermingsplan, Ruimte voor de Rivier en
Maaswerken moeten op tijd worden afgerond. En ik zet vaart achter de
deltabeslissingen. De basiswaarden van het deltaprogramma zijn solidariteit,
flexibiliteit en duurzaamheid. En als uitgangspunten gelden samenhang,
consistentie en transparantie
Ik trek tijd uit voor een grondige verkenning. Op dit moment moeten we
belangendiscussies vermijden, ten gunste van het gezamenlijk belang: de
veiligheid van Nederland en zoetwatervoorziening.
Samen gaan we keuzes voorbereiden.
Als symbool geldt de gezamenlijke huisstijl, met eigen accenten voor de
deelprogramma’s!
We gaan de MIRT-spelregels en Sneller en Beter gebruiken. Dat heeft ook te
maken met ander gedrag. De deltabeslissingen geven richting aan de
ontwikkelingen in meerdere deelprogramma’s. Ze zijn essentieel voor de samenhang
en de verbinding. We gaan samen definiëren welke principes we willen vastleggen.
Mijn inventarisatie tot nu toe levert vier prioritaire deltabeslissingen op:
- Principebeslissing over veiligheidsnormen in 2011
- Een strategie voor zoetwatervoorziening in 2014
- Bescherming Rijnmond in 2014 (liefst eerder)
- Peilbeheer IJsselmeer op lange termijn in 2015.
Ik sta open voor uw ideeën. Bijvoorbeeld over de organisatie van het deltaprogramma, over de samenwerking, over vernieuwing en over de betekenis van de deltabeslissingen voor de samenhang. Ik nodig u uit te reflecteren en tegen te spreken. Zo blijven we scherp!
Mijn uitvalsbasis is de Nieuwe Uitleg in Den Haag, mooi centraal aan het Malieveld. Daar werken vijftien mensen aan zaken als onderzoek, voorbereiding beslissingen, communicatie, basiswaarden&uitgangspunten, relatiemanagement, kwaliteit en diepgang.
Dames en heren,
Ik kom op bezoek, in elke regio, bij elk deelprogramma. Ik begin met luisteren.
Een open oor en een open dialoog. Ik wil persoonlijk en informeel met u van
gedachten wisselen.
In mijn auto liggen mijn laarzen, helm en oranje jas klaar.
De deltacommissaris komt naar u toe, al vóór deze zomer!
En als u zelf wilt aanhaken, zorgen of ideeën heeft: u bent meer dan welkom in
Den Haag!