Nederland leeft met water. De toekomst verandert: het wordt natter, het wordt warmer, en de zeespiegel stijgt. Dat brengt nieuwe uitdagingen met zich mee op het gebied van water. De deltascenario’s schetsen met vier combinaties van klimaatverandering, activiteiten om de uitstoot van broeikasgassen te verminderen en sociaaleconomische groei. Vier mogelijke toekomstbeelden voor 2050 en 2100. Deze scenario’s geven samen inzicht in de bandbreedte van de toekomstige veranderingen en het effect op wateropgaven. Met de deltascenario’s kunnen we tijdig anticiperen en ons voorbereiden op langetermijnbeslissingen in het water- en het ruimtelijk domein.
Door de eeuwen heen hebben we een leefbare delta gecreëerd met een stelsel van waterkeringen dat ons beschermt en met een fijnmazig watersysteem dat ons in staat stelt zoetwater te benutten en te veel water af te voeren. Nieuwe inzichten in de wereldwijde klimaatverandering, de gevolgen van emissiereductie in Nederland én sociaaleconomische groei laten zien dat het watersysteem onder druk komt te staan. In de toekomst kunnen we met het huidige watersysteem niet alle functies meer volledig ondersteunen. Leren leven met water betekent ook bepaalde gevolgen van klimaatverandering accepteren.
Vier mogelijke toekomstbeelden
In 2024 zijn de wateropgaven voor 2050 en 2100 in beeld gebracht door de deltascenario’s uit 2017 te actualiseren. Dit gebeurde in opdracht van het ministerie van Infrastructuur en Water en de deltacommissaris. De deltascenario’s 2024 laten vier mogelijke toekomstbeelden zien:
- Ruim: beperkte bevolkings- en economische groei, beperkte klimaatverandering.
- Warm: beperkte bevolkings- en economische groei, sterke klimaatverandering.
- Vlug: sterke bevolkings- en economische groei, beperkte klimaatverandering.
- Stoom: sterke bevolkings- en economische groei, sterke klimaatverandering.
Deze vier scenario’s zijn alle vier even plausibel. Het zijn dus geen keuzemogelijkheden, we moeten met alle vier rekening houden. De deltascenario’s geven een brede bandbreedte voor de toekomst: wat als het meevalt, wat als het tegenvalt, en alles wat daar tussenin zit.
De deltascenario’s tonen geen wensbeeld en bevatten geen nieuw beleid. Ze zijn gebaseerd op basis van een bandbreedte van de klimaatverandering, de inspanning van Nederland om uitstoot van broeikasgassen terug te dringen en socio-economische ontwikkelingen, zoals bevolkingsgroei, economische groei en ruimtelijke ontwikkelingen. Daarmee schetsen ze op nationale schaal een integraal beeld van de opgaven die daaruit volgen voor zoetwaterbeschikbaarheid, wateroverlast en waterveiligheid.
Grote opgaven in alle scenario’s
In alle scenario’s ontstaan grote opgaven voor watertekort, wateroverlast en waterveiligheid. Zelfs in de meest gunstige scenario’s nemen de opgaven fors toe. Dit komt door de gevolgen van klimaatverandering voor rivierafvoeren en neerslagpatronen en zeespiegelstijging. Door de energie- en mobiliteitstransitie en vernatting van laagveen. En door bevolkings- en economische groei en de daarmee samenhangende verandering in het water- en landgebruik. Tot 2050 nemen de opgaven voor watertekort en wateroverlast al fors toe. Na 2050 versnelt de klimaatverandering in de scenario’s Warm en Stoom. In Vlug en Ruim stabiliseert de klimaatverandering, maar gaat de zeespiegelstijging door. Richting 2100 worden alle opgaven aanzienlijk groter als de wereld er niet in slaagt om de uitstoot van broeikasgassen substantieel te verminderen.
We krijgen steeds meer te maken met een stapeling van wateropgaven: elk gebied krijgt te maken met opgaven voor én watertekort, én wateroverlast én waterveiligheid. Hoe? Dat verschilt per gebied. De deltascenario’s geven inzicht in de opgaven, en kunnen gebruikt worden om oplossingen uit te werken, en de effectiviteit ervan te beoordelen. Hiermee kan inzichtelijk worden gemaakt waar het gaat knellen, op middellange en lange termijn.
De deltascenario’s zijn een belangrijke onderlegger voor het Nederlandse waterbeleid. Ze zijn ook belangrijk voor de herijking van het Deltaprogramma, waarin we de huidige deltaplannen, beslissingen en strategieën onder de loep nemen.