Kennisontwikkeling en signalering

Het Nationaal Kennis- en Innovatieprogramma Water en Klimaat (NKWK)

Nederland wil wereldwijd koploper zijn en blijven op het gebied van watermanagement. Als we ons land waterrobuust en klimaatbestendig maken, onderscheidt Nederland zich op internationaal niveau. Koploper zijn en blijven betekent continu innoveren en kennis ontwikkelen. Dat doet het Deltaprogramma in het Nationaal Kennis- en Innovatieprogramma Water en Klimaat (NKWK), samen met overheden en kennisinstellingen. Kennisvragen die samenwerking tussen verschillende partijen vereisen, komen terecht bij het NKWK en worden op een effectieve en efficiënte manier beantwoord. De uitkomsten kunnen interessant zijn voor het bedrijfsleven. 

Het Delta-instrumentarium

De beslissingen, strategieën en maatregelen in het Deltaprogramma moeten inhoudelijk goed onderbouwd zijn. Om ervoor te zorgen dat alle deelprogramma’s van het Deltaprogramma dezelfde actuele kennis en methoden gebruiken, is het Delta-instrumentarium ontwikkeld. Het bestaat uit: 

Het Nationaal Water Model

Met dit model verricht het Deltaprogramma alle voorspellingen en voert het analyses uit die te maken hebben met water. Denk aan waterveiligheid, de zoetwatervoorziening en waterkwaliteit.

De deltascenario’s

Het Deltaprogramma kijkt vooruit naar 2050 en 2100 en schetst mogelijke toekomstbeelden. Hoe ziet het klimaat eruit de komende eeuw? En wat zijn de sociaaleconomische ontwikkelingen de komende decennia? Werken met verschillende toekomstbeelden zorgt ervoor dat Nederland goed voorbereid is.  

De deltascenario’s geven kwalitatieve en kwantitatieve informatie over klimaat, watersystemen, watergebruik en landgebruik. De kwalitatieve informatie bestaat uit verhaallijnen en landkaarten. De kwantitatieve gegevens bestaan uit kengetallen en tijdreeksen voor onder meer temperatuur, neerslag, bodemdaling en verzilting.  

Er zijn steeds meer aanwijzingen dat de zeespiegel sneller kan stijgen dan eerder werd verwacht in de deltascenario’s. Ook de kans op hevige regenbuien en langdurige droogte lijkt groter dan eerder werd aangenomen. In 2023 komt het KNMI met nieuwe klimaatscenario’s. Op basis daarvan vindt een actualisatie van de deltascenario’s plaats.

Deltafacts, kennisconferenties en kennisnetwerk

Naast kennis ontwikkelen is kennis delen net zo belangrijk. Dat gebeurt op verschillende manieren: 

Deltafacts

Dit zijn online kennisdossiers met een korte samenvatting van de kennis over een bepaald onderwerp. Waterbeheerders kunnen deze informatie gebruiken bij het maken van keuzes. Deltafacts werden ontwikkeld als onderdeel van het programma Deltaproof van STOWA en samenwerkende waterschappen.  

Kennisconferenties

Sinds 2011 vindt ieder jaar een kennisconferentie plaats. De organisatie ligt sinds 2015 in handen van het Nationaal Kennis- en Innovatieprogramma Water en Klimaat (NKWK). Tijdens zo’n conferentie wordt de balans opgemaakt: wat weten we, welke kennis is in ontwikkeling en welke kennis hebben we nog nodig? 

Kennisnetwerk Deltaprogramma

Dit netwerk bestaat uit vertegenwoordigers van de thema’s en gebieden waar het Deltaprogramma om draait en vertegenwoordigers van kennisinstellingen. Er wordt gesproken over de behoefte aan en het aanbod van kennis en het ontsluiten daarvan. Deelnemende kennisinstellingen zijn onder andere Deltares, PBL, KNMI, STOWA, TU Delft en WUR. 

Kennisagenda

Voor een optimale uitvoering van het Deltaprogramma zijn innovaties en antwoorden op kennisvragen nodig. Die kennisvragen, afkomstig van de thema's en gebieden van het Deltaprogramma, worden gebundeld in de kennisagenda. In de agenda staat toepassingsgerichte kennis, (technische) innovaties en diepgaand onderzoek. Eens per twee jaar wordt de agenda geactualiseerd en als achtergronddocument opgenomen in het Deltaprogramma. 

De kennisvragen uit de kennisagenda worden ook opgenomen in ontwikkelprogramma’s voor kennis van bijvoorbeeld het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat, Rijkswaterstaat en het KNMI. De uitwerking van die vragen zorgden bijvoorbeeld al voor de nieuwe kennis- en innovatieagenda, voor contracten van de​​​​​​​ Topsector Water en voor water- en klimaatgerelateerde vragen in de Blauwe Route van de Nationale Wetenschapsagenda.

Signaalgroep

In het Deltaprogramma draait het om adaptief deltamanagement: flexibel inspelen op veranderende omstandigheden en tijdig passende maatregelen nemen. De Signaalgroep Deltaprogramma monitort veranderingen in klimaat, zeespiegel, hydrologie en ruimtegebruik aan de hand van indicatoren die zowel betrekking hebben op het verleden als de toekomst. Op deze manier wordt inzichtelijk op welk moment de koers of het tempo van het Deltaprogramma mogelijk zal moeten worden bijgesteld. Een overzicht van meetreeksen van die indicatoren is te vinden in het ‘Signaalportaal’.

De Signaalgroep bestaat uit inhoudelijke experts van een aantal voor het Deltaprogramma relevante en gezaghebbende kennisinstellingen. Momenteel zijn dat:

• KNMI 

• Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) 

• Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) 

• Deltares 

• Wageningen University & Research (WUR) 

• Rijkswaterstaat – Water, Vervoer en Leefomgeving (RWS-WVL) 

• Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) 

De adviezen van de Signaalgroep maken deel uit van het jaarlijkse Deltaprogramma. Via het overzicht van publicaties zijn de adviezen terug te vinden.