Waddengebied

De gehele Waddenzee, van Den Helder tot Esbjerg, is opgenomen in de Werelderfgoedlijst van UNESCO. Het is een van de belangrijkste wetlands van de wereld en heeft unieke natuurwaarden. 

Opgaven

Het uitgestrekte intergetijdengebied in de ondiepe Waddenzee (eilanden, wadplaten, kwelders en geulen) vormt een buffer tegen hoge golven van de Noordzee. Zonder deze buffer zouden de waterkeringen langs de vaste wal en op de eilanden beduidend sterker en hoger moeten zijn. Het intergetijdengebied van de Waddenzee heeft zand en slib nodig om te kunnen meegroeien met de stijgende zeespiegel. Als de zeespiegel sneller stijgt is méér zand en slib nodig. Als het intergetijdengebied de stijging niet meer kan bijhouden, neemt de bufferende werking af. 

Op dit moment voldoet een deel van de dijken langs de vaste wal van de Waddenzee, de Eems-Dollard en de eilanden niet aan de wettelijke normen. Deze waterkeringen worden daarom versterkt. Innovatieve dijkversterkingen voor de trajecten Lauwersmeer-Vierhuizergat, Koehool-Lauwersmeer en Den Helder-Den Oever zijn in ontwikkeling. Het traject Lauwersmeer-Vierhuizergat is ook al in aanleg. Deze dijkversterkingen dragen ook bij aan andere gebiedsdoelen, zoals versterking van de natuurwaarde en verbetering van de leefbaarheid. Voor het dijktraject Zurich-Koehool loopt nu een voorverkenning; de verkenning staat geprogrammeerd vanaf 2026. Naar verwachting worden alle (nu) voorziene dijkversterkingen om te voldoen aan de nieuwe wettelijke normen voor 2050 opgeleverd. Door zeespiegelstijging en bodemdaling zijn er meer versterkingen nodig in de toekomst.  

Voorkeursstrategie Waddengebied

Er is een voorkeursstrategie opgesteld voor de waterveiligheid in het Waddengebied binnen de kaders van de Deltabeslissing Waterveiligheid en de Beslissing Zand. De uitvoering van deze strategie is uitgewerkt in maatregelen die zo goed mogelijk passen binnen de natuurdoelen voor het Waddengebied. 

Waterveiligheid

De voorkeursstrategie voor het Waddengebied richt zich op borging van de waterveiligheid. Dit bestaat uit twee onderdelen: zo veel mogelijk behoud van de huidige bufferende werking van de eilanden en het intergetijdengebied en verdere versterking van de waterkeringen. Ook het zandige systeem van de kust is belangrijk, evenals pilots, monitoring en kennisontwikkeling.  

De eilandcolleges stemden begin 2023 in met een vervolg op de pilot Integrale Waterveiligheidsstrategie Waddeneilanden om per eiland een (meerlaags)waterveiligheidsstrategie te realiseren met slimme combinaties voor meervoudig ruimtegebruik aan zowel de Noordzeekust als aan de Waddenzeekusten.  

Kennisprogramma Zeespiegelstijging (KPZSS) 

Het Kennisprogramma Zeespiegelstijging richt zich op de gevolgen van de zeespiegelstijging, en doet een verkenning naar de mate waarin eilandduinen hierin op natuurlijke wijze kunnen meegroeien. Ook kijkt het programma naar het aantal zandsuppleties dat in de toekomst nodig is en de gevolgen van veranderingen in de Waddenzee voor zowel het binnendijks landgebruik als de waterkeringen op het vasteland en de Waddeneilanden. Het Deltaprogramma Waddengebied neemt de resultaten van deze verkenning mee in de herijking van de voorkeursstrategie. 

Integraliteit 

Er wordt ingezet op innovatieve dijkversterking met een maatschappelijke meerwaarde. Er komen integrale veiligheidsstrategieën die samenhangen met keuzes voor het kustbeheer op de lange termijn.