De sessie Nederland Verbeeld(t) nodigde deelnemers uit na te denken over mogelijke toekomstscenario’s voor Nederland waterland. Verschillende ontwerpers en onderzoekers lieten zien hoe verbeelding kan helpen om over de toekomst na te denken.  

Houvast nodig

Gespreksleider Maarten Hajer van de Universiteit Utrecht opende met de constatering dat mensen houvast zoeken. Veel mensen weten niet waar Nederland naartoe gaat en volgens de planoloog hebben we daarom toekomstbeelden nodig. “Ontwerpen is een krachtig middel,” zei hij. “We moeten laten zien dat er alternatieven zijn. Verbeelding helpt om vooruit te denken en op tijd keuzes te maken, ook als die lastig zijn.” 

De kracht van beeldtaal 

Kunstenaar Martin Grootenboer nodigde de luisteraars uit om verder te kijken dan het hier en nu. De docent bij de Rietveld Academie doet dit door met zijn studenten maquettes en installaties te bouwen. “Beelden hoeven niets vast te leggen,” zei hij. “Ze maken het onvoorstelbare voorstelbaar.” Historische kaarten tonen dat Nederland altijd in beweging is, benadrukte hij. 

Beeld: © Valerie Kuypers Fotografie

Deelnemers van de workshop schrijven op wat we van het verleden kunnen leren en hoe ze naar de toekomst kijken.

Nu onwennig, later vanzelfsprekend

Tijdens de workshop filosofeerden de deelnemers over de toekomst. Op een tijdlijn schreven ze wat we van het verleden kunnen leren en schetsten ze uiteenlopende toekomstbeelden. Meer werken met de natuur in plaats van deze te kanaliseren, kwam vaak terug. Het doel was niet om een eindbeeld te schetsen. “We willen denkrichtingen in beeld krijgen die nu nog onwennig zijn, maar later misschien vanzelfsprekend,” aldus een van de begeleiders. 

Alleen rapporten zijn niet genoeg

Mare de Wit van Staf deltacommissaris benadrukte dat vooruitkijken niet alleen een technisch vraagstuk is. “Door alleen rapporten te schrijven komen we er niet. Vraag ook eens op scholen of op straat hoe mensen naar de toekomst kijken.” Ze ziet dat veel mensen zich comfortabeler voelen bij het verleden dan bij wat komt. “Maar is het heden niet veel absurder, denk aan de plek waar Schiphol ligt?” 

Gevolgen zichtbaar maken

Een toekomstbeeld kan voor de één aantrekkelijk zijn en voor de ander verontrustend. Dat vraagt om een open gesprek. Jesse Hoffman van Nederland Verbeeld(t) benadrukte dat er moed voor nodig is om over de toekomst na te denken. “Keuzes moet je niet alleen maken,” zei hij. “Je moet de gevolgen ook zichtbaar durven maken.”