Zoetwater

Het aanbod van zoetwater is niet altijd toereikend voor de vraag. Dat bleek tijdens de langdurige droogteperioden in zomers van 2018 en 2019 en het voorjaar van 2020. Op verschillende plaatsen leverde de droogte problemen op. In landbouw- en natuurgebieden ontstond schade door verzilting en gebrek aan zoetwater. In stedelijk en landelijk gebied waren problemen met de waterkwaliteit. Door lage grondwaterstanden was sprake van extra bodemdaling en funderingsschade. Ook de scheepvaart ondervond problemen door lage waterstanden in de rivieren. De verwachting is dat dergelijke droogteperioden in de toekomst vaker optreden, dat blijkt ook uit het Klimaatsignaal’21 van het KNMI. De grenzen van het watersysteem komen in zicht. Water en bodem sturend maken in de ruimtelijke inrichting zorgt ervoor dat Nederland in de toekomst leefbaar en klimaatrobuust blijft. 

Bekijk een video over zoetwater.

Deltabeslissing en Deltaplan

Zoetwater is een van de drie thema’s in het Deltaprogramma. Het algemene beleid is vastgelegd in de Deltabeslissing Zoetwater. De kern daarvan is Nederland weerbaar maken tegen een zoetwatertekort in 2050. Concrete maatregelen voor de uitvoering van het beleid staan beschreven in het Deltaplan Zoetwater.

Nationale Zoetwaterstrategie

De strategie Klimaatbestendige Zoetwatervoorziening Hoofdwatersysteem is een nieuwe nationale zoetwaterstrategie voor het hoofdwatersysteem. De komende zes jaar wordt de strategie uitgewerkt. Doelen zijn: water op de juiste plek terecht laten komen (daar waar het nodig is) en zoetwater besparen. 

Samenwerking

Het voorkomen van watertekorten lukt alleen als alle overheden en gebruikers van zoetwater zich samen inspannen. Rijkswaterstaat en de waterschappen kunnen de aanvoerroutes van zoetwater verbeteren en voorraden opbouwen. Grote watergebruikers, zoals bedrijven, land- en tuinbouwers en natuurbeheerders, kunnen zich richten op waterbesparing en landgebruik aangepast aan waterbeschikbaarheid.

Beleidstafel Droogte

Eind 2018 stelde de minister van Infrastructuur en Waterstaat (IenW) de Beleidstafel Droogte in, met als doel te leren van de droogte in 2018, 2019 en 2020. In 2019 leverde de beleidstafel een eindrapport op met 46 aanbevelingen. Daarin staat hoe Nederland beter weerbaar kan zijn tegen droogte. De aanbevelingen zijn deels klaar en deels in uitvoering. De Beleidstafel Droogte bestond uit vertegenwoordigers van alle overheden, de drinkwaterbedrijven (Vewin), het Bestuurlijk Platform Zoetwater (BPZ) en Staf deltacommissaris. De watergebruikers zijn betrokken via het Overlegorgaan Fysieke Leefomgeving.

Kennis en innovatie

Een robuuste zoetwatervoorziening vraagt om nieuwe technieken, werkwijzen en bedrijfsvoering. Daarom zijn onderzoek en innovatie een belangrijk onderdeel van het Deltaprogramma Zoetwater. Als onderdeel van het programma Innovatieve Pilots Klimaatadaptatie Zoetwater zijn meer dan 25 pilots uitgevoerd tussen 2015 en 2021. Onderwerpen waren: zoetwaterbronnen beter benutten, zoetwater opslaan en vasthouden en het zuiniger gebruik en slimmer sturen van water. 

De kennis over zoetwater blijft up-to-date dankzij de kennisagenda van het Deltaprogramma Zoetwater. Deze kennisagenda wordt jaarlijks geactualiseerd en geeft inzicht in de voortgang en uitkomsten van de programma’s, onderzoeken en pilots die deel uitmaken van het Deltaprogramma Zoetwater. De uitkomsten van onderzoeken en pilots worden gedeeld op kennisdagen en tijdens landelijke en regionale presentaties.

Tijdelijke regeling stimuleren maatregelen tweede fase Deltaprogramma zoetwater

Op 22 juli 2022 is SPUK (specifieke uitkering) Tijdelijke regeling stimuleren maatregelen tweede fase Deltaprogramma zoetwater gepubliceerd in de Staatscourant. Dit betekent dat SPUK-aanvragen per 22 juli kunnen worden aangevraagd. De regeling heeft tot doel om het nemen van maatregelen die bijdragen aan de vergroting van de waterbeschikbaarheid te stimuleren en faciliteren. De regeling kan uitsluitend worden aangevraagd door de zoetwaterregio’s.